استرس اکو یا اکو استرس روشی غیر تهاجمی است که با امواج فراصوت، عملکرد قلب را در استراحت و هنگام افزایش ضربان (به کمک ورزش یا دارو) مقایسه می کند تا کمبود خون رسانی عضله قلب یا مشکلات عملکردی دریچه ای دیده شود. این آزمون به پزشک کمک می کند بفهمد آیا عروق کرونر تنگی مهمی دارند و نیز در برخی بیماری های غیر کرونری مثل مشکلات دریچه ای یا کاردیومیوپاتی ها به تصمیم گیری درمانی کمک می کند.
اکو استرس به دو شیوه انجام می شود:
ورزشی: بیمار روی تردمیل یا دوچرخه کاردیو حرکت می کند؛ همزمان فشار خون و ریتم قلب پایش می شود و تصاویر اکو در استراحت و بلافاصله پس از اوج فعالیت ثبت می گردد.
دارویی (مثل دوبوتامین): وقتی فرد قادر به ورزش کافی نیست، دارویی ضربان و قدرت پمپاژ را بالا می برد و سپس اکو انجام می شود. در هر دو حالت، پزشک تصاویر را کنار هم می گذارد تا افت موقت حرکت بخشی از دیواره قلب را در استرس پیدا کند؛ این یافته نشان دهنده کم خونی موضعی همان بخش است.
ایمنی و پایش: در طول آزمون، تیم قلب علایم حیاتی، علایم بالینی و نوار قلب را پیوسته کنترل می کند و در صورت بروز علامت یا معیار توقف، آزمون متوقف می شود.
استرس اکو قلب چه زمانی درخواست می شود؟
کاربردهای مهم:
ارزیابی درد سینه و احتمال تنگی کرونر وقتی تست ورزش ساده مبهم است یا تفسیر پذیر نیست.
لایه بندی خطر در بیماری کرونر شناخته شده برای پیش بینی رویدادها و راهنمایی درمان.
بیماری های غیر کرونری: پایش فشار ریوی هنگام فعالیت، ارزیابی تنگی یا نارسایی دریچه ای در استرس، بررسی ذخیره انقباضی در کاردیومیوپاتی ها و بررسی ایسکمی میکرووسکولار.
اکو استرس یعنی چه؛ مزایا و محدودیت ها
مزایا:
بدون پرتو و مناسب برای بسیاری از بیماران.
نتیجه سریع با قابلیت تکرار.
اطلاعات چند بعدی: حرکت دیواره، عملکرد دریچه ای، فشارهای داخل قلب و در مواردی ارزیابی جریان.
محدودیت ها:
کیفیت تصویر در برخی افراد کاهش می یابد (مثلا در چاقی یا بیماری ریه).
وابسته به مهارت اپراتور و مرکز.
در بعضی شرایط منع نسبی یا مطلق دارد (آریتمی ناپایدار، درد حاد سینه با شک به سکته حاد، فشار خون کنترل نشده و…).
مقایسه با روش های دیگر: از نظر دقت برای بیماری کرونر، اکو استرس با بسیاری از روش های تصویربرداری استرسی قابل رقابت است، با هزینه کمتر و بدون خطرات زیست محیطی ناشی از مواد رادیواکتیو.
چگونه نتیجه اکو استرس بررسی می شود؟
پزشک تصاویر استراحت و اوج استرس را کنار هم می بیند. اگر بخشی از دیواره بطن چپ هنگام استرس نسبت به استراحت حرکت کمتری داشته باشد، نشانه کم خونی همان ناحیه است. همچنین در ارزیابی دریچه میترال یا آئورت، تغییر گرادیان ها و فشار ریوی در استرس اندازه گیری می شود تا شدت واقعی مشکل سنجیده شود و در تصمیم گیری درمان نقش داشته باشد.
آمادگی، مدت و مراقبت های بعد از آزمون
آمادگی: ممکن است لازم باشد چند ساعت ناشتا باشید، کافین مصرف نکنید و بعضی داروها مانند بتابلاکر را طبق دستور پزشک قطع کنید. لباس و کفش راحت همراه داشته باشید.
مدت: معمولا 45 تا 60 دقیقه طول می کشد؛ بخش اصلی استرس کوتاه است و بیشترین زمان صرف آماده سازی و ثبت تصاویر می شود.
پس از آزمون: در نوع ورزشی می توانید خیلی زود به کارهای روزمره برگردید؛ در نوع دارویی ممکن است تا رفع اثر دارو چند دقیقه در بخش بمانید. عوارض جدی نادر است، ولی سرگیجه خفیف، تپش قلب یا درد سینه موقتی ممکن است رخ دهد.
اگر ساکن شیراز هستید و به دنبال مرکز معتبر می گردید، می توانید درباره اکو قلب در شیراز اطلاعات بیشتری بخوانید و با پزشک خود هماهنگ کنید.
تفاوت تست ورزش و استرس اکو
اکو معمولی در استراحت انجام می شود و ساختار و عملکرد پایه ای قلب را نشان می دهد.
تست ورزش ساده فقط نوار قلب و علایم را هنگام فعالیت بررسی می کند.
اکو استرس تصاویر دقیق اکو را با استرس ترکیب می کند؛ بنابراین می تواند افت حرکت بخشی از دیواره را نشان دهد که در نوار قلب به تنهایی دیده نمی شود.
پرسش های متداول
که در آن با ورزش یا دارو، قلب تحت فشار کنترل شده قرار می گیرد و تصویر اکو گرفته می شود.
روشی برای تشخیص تنگی کرونر، سنجش خطر و ارزیابی برخی مشکلات دریچه ای در زمان فعالیت.
به زبان ساده، تستی است که نشان می دهد قلب شما هنگام تندتر زدن، چگونه خون رسانی و پمپاژ می کند.
همان اکو استرس با تصویربرداری فراصوتی و استرس کنترل شده.
عوارض جدی نادر است و پایش کامل انجام می شود.
جمع بندی
استرس اکو چیست؟ پاسخی علمی و مطمئن برای سنجش خون رسانی و عملکرد قلب در شرایط شبیه سازی شده فعالیت است. با توجه به نبود پرتو و اطلاعات کاربردی برای کرونر و دریچه ها، این آزمون در بسیاری از بیماران انتخاب مناسبی است؛ البته تصمیم نهایی باید بر پایه وضعیت شما و نظر پزشک باشد. برای آمادگی، زمان بندی و انتخاب مرکز، از توصیه تیم درمان خود پیروی کنید.